Nederland telt meer dan 150.000 inwoners met wortels in Curaçao, Aruba, Bonaire, St. Maarten, St. Eustatius en Saba. Duizenden hiervan zijn op hun eigen manier succesvol. Stichting Ocan plaatst dit jaar elk week één van hen in het licht. Deze week de Arubaanse sociotherapeut Tico Kootes, werkzaam in de forensische psychiatrie in Enschede.
"Enschede was mijn eerste kennismaking met Nederland. Ik zat in de Arubaanse korfbalselectie en voorafgaand aan het WK kregen we in Enschede een korfbal clinic van een Nederlandse coach. We deden het niet slecht. We wonnen de Fair Play Award. Na de middelbare school op Aruba koos ik dus voor de MEAO in Enschede, maar er ging iets fout met mijn inschrijving. Op advies van een decaan volgde ik een jaar Middelbaar Dienstverlenings- en Gezondheidszorgonderwijs. Het beviel zo goed dat ik de opleiding heb afgemaakt en daarna de Sociale Academie op HBO heb gedaan. Inmiddels werk ik al achttien jaar in de forensische psychiatrie. Tien jaar daarvan was als sociotherapeut bij een Tbs-kliniek, een fijne en leerzame werkplek, maar zwaar. Het gaat immers om mensen die opgesloten zitten en verplicht een behandeling ondergaan. Sinds acht jaar werk ik in de dag- en polikliniek als maatschappelijk werker forensisch psychiatrie. Ik help mensen die bijvoorbeeld onder toezicht staan van de reclassering of die een chronische psychiatrische problematiek hebben.''
Helpen
"Het is interessant om mensen inzicht te geven in de wijze waarop ze dingen doen en beleven en ze op die manier te helpen. Veel mensen hebben moeite om zich te redden in onze haastige samenleving. Er is een maatstaf waaraan iedereen moet voldoen, maar niet iedereen kan dat. We vinden bijvoorbeeld dat iedereen moet werken. Ik vind dat ook. Als je werkt, raak je niet geïsoleerd en vervreemd van de wereld en van jezelf. Maar niet iedereen weet precies wat hij of zij kan. Niet iedereen krijgt dezelfde kansen. Het ligt overigens zeker niet alleen aan de buitenwereld. Veel mensen leggen ook beperkingen aan zichzelf op of kunnen moeilijk omgaan met tegenslagen. In die gesprekken ben ik altijd realistisch. Ik bak geen zoete broodjes, want daar hebben ze niets aan, maar zeg eerlijk wat ik vind en denk. We bespreken gebeurtenissen waar ze dagelijks tegenaan lopen en praten over hun gedrag. We proberen te voorkomen dat ze weer in aanraking komen met justitie en zorgen dat de dagelijkse taken goed verlopen binnen de mogelijkheden die ze hebben.''
Inspiratie
"Met sport, vooral met fitness, maak ik mijn hoofd leeg. Ik kan na een werkdag niet zomaar de knop omzetten, zoals wel eens wordt gezegd. Dat zou ook niet goed zijn. Ik werk met mensen en hun zorgen raken me. Het raakt me als ze veel tegenslagen hebben, vaak al van jongs af aan. Het raakt me ook als kinderen lijden onder het gedrag van volwassenen. Volwassenen kunnen keuzes maken, maar kinderen niet. Met sport raak ik die negatieve energie kwijt.''
Obstakels
"Ik woon al 20 jaar samen met een man. In het begin had mijn familie op Aruba daar moeite mee, maar nu niet meer. Homo-emancipatie is overal in de wereld een issue, ook in het tolerante Nederland. Er zijn altijd mensen die daar een mening over hebben. Het gaat erom, hoe je zelf met die meningen omgaat. Je kunt de gedachten van anderen hooguit beïnvloeden, maar het belangrijkste is om dan ergens anders positieve energie uit te halen. Als je in negativiteit blijft hangen, dan beperk je jezelf. De Nederlandse taal is wel een obstakel geweest. Papiaments is mijn eerste taal, gevolgd door Spaans. Tot mijn twintigste sprak ik dus niet dagelijks Nederlands. De of het? Die of dat? Dat zit niet in me. Ik moest tijdens mijn opleiding altijd extra mijn best doen. Mijn rapportages waren wel altijd goed en objectief, maar hadden geen prachtige Nederlandse zinnen. Overigens spreken ook niet alle Europese Nederlanders uitmuntend Nederlands.
Dankbaar
"Mijn ouders hebben me een goede basis gegeven. Zelfvertrouwen. Het besef dat je jezelf niet afhankelijk van anderen moet opstellen. Als je iets wil, dan moet je daar zelf voor zorgen. Ik speel bijvoorbeeld met de gedacht om iets anders te gaan doen, iets nieuws. Een baan op Aruba of in Spanje. Maar ik ben niet impulsief. Ik wil enige zekerheid, moet er voor honderd procent achter staan en mijn vriend moet het ook willen. Ik draag toch ook enige verantwoordelijkheid. Dat heb ik ook van huis uit mee gekregen, een verantwoordelijkheidsgevoel.''
Tip
"Niets komt vanzelf aanwaaien. Al je iets wilt bereiken, moet je het zelf doen. Als je streeft naar verandering, dan moet je daar zelf naar zoeken. Tegelijkertijd is het goed om tevreden te zijn met wat je hebt en niet hebzuchtig zijn. Als je per maand 1000 euro verdient en je geeft 1000 euro en 5 cent uit, dan kom je altijd iets te kort. Ik hoor mensen vaak zeggen dat ze recht hebben op vakantie. Ik vind dat raar. Recht op een goed bestaan? Ja! Maar recht op vakantie? Dan zul je moeten sparen. En als je een reis naar de Maladiven niet kan betalen, moet je genoegen nemen met Gent of Zeeland. Je kunt wel ergens naar toe gaan en verwachten dat je het geluk daar zult vinden. Maar geluk zit in jezelf.''
Foto credits Otti Thomas, tekst Otti Thomas