kop

CBS: Jongeren in Caribisch Nederland

Landelijke Jeugdmonitor 2021  in pdf             Auteurs: Carel Harmsen, Mark Ramaekers

Op 1 januari 2021 woonden er bijna 7 duizend 0- tot 25‑jarigen in Caribisch Nederland: 27 procent van de bevolking. Op Bonaire woonde in 2021 56 procent van de jongeren bij beide ouders en ruim één kwart bij één ouder. Op Sint Eustatius woonde bijna 40 procent bij beide ouders en ruim 40 procent bij één ouder. Op Saba woonde de helft van de jongeren bij beide ouders en ruim een kwart bij één ouder. De meerderheid van de scholieren op Bonaire en Saba wil na het afstuderen het liefst naar Nederland of de Verenigde Staten verhuizen.

9.1 Jongeren naar leeftijd

Begin 2021 telde Bonaire 5,7 duizend jongeren van 0 tot 25 jaar. Dat zijn er bijna duizend meer dan in 2011. In relatieve zin nam het percentage jongeren af, van 30 procent in 2011 naar 26 procent in 2021. Het aandeel 4- tot 12‑jarigen is ten opzichte van 2011 juist toegenomen.

Aantal jongeren op Sint Eustatius en Saba

Begin 2021 telde Sint Eustatius 907 jongeren van 0 tot 25 jaar, 29 procent van de totale bevolking. Begin 2011 ging het om bijna 1 100 jongeren (28 procent). De afname van het absolute aantal jongeren komt grotendeels door het in 2015 en 2016 opschonen van de bevolkingsadministratie op Sint Eustatius. Daarbij is het aantal inwoners van Sint Eustatius in de leeftijdsgroep 20 tot 25 jaar naar beneden bijgesteld.

Op 1 januari 2021 woonden op Saba 484 jongeren, 25 procent van de totale bevolking. Dat zijn er 130 minder dan begin 2011, toen bedroeg het aandeel jongeren 31 procent. Dit is volledig toe te schrijven aan de afname van het aantal 18- tot 25‑jarigen. Deze afname komt grotendeels door het vanaf 2018 beter bijhouden van de bevolkingsadministratie op Saba. Het gaat met name om studenten uit Noord-Amerika die Saba hebben verlaten, maar nog niet waren uitgeschreven.

9.2 Jongeren naar huishoudens­samenstelling

Begin 2020 woonde ruim de helft van de jongeren in Caribisch Nederland bij beide ouders. 28 procent van de kinderen woonde bij één ouder. 7 procent woonde zelfstandig, al dan niet samen met een partner en/of kind. De rest van de jongeren in Caribisch Nederland, 11 procent, was overig lid van een huishouden. Dat betekent dat ze bijvoorbeeld inwonen met hun partner (en eventuele kinderen) bij hun ouders, ingetrokken zijn bij een zelfstandig wonende broer of zus, of bij een oom of tante wonen.

56 procent van de jongeren op Bonaire woonde begin 2020 bij beide ouders. 26 procent van de jongeren woonde bij één ouder. Beide percentages zijn sinds 2012 toegenomen met respectievelijk 4 en 3 procentpunt. Begin 2020 woonde 11 procent als overig lid van een huishouden, dit percentage is met 5 procentpunt afgenomen sinds 2012.

Jongeren op Sint Eustatius en Saba naar huishoudsamenstelling

Begin 2020 woonden op Sint Eustatius iets meer jongeren bij één ouder (43 procent) dan bij beide ouders(39 procent). Het percentage jongeren dat bij één ouder woont is sinds 2012 toegenomen met 14 procentpunt. 13 procent van de jongeren maakt deel uit van een overig huishouden. Dit percentage is afgenomen met 8 procentpunt sinds 2012. De veranderingen in de huishoudsamenstelling zijn deels veroorzaakt door opschoningen van de bevolkingsadministratie die tussen 1 januari 2012 en 1 januari 2020 hebben plaatsgevonden.

Op Saba woonde begin 2020 de helft van de jongeren bij beide ouders en 28 procent bij één ouder. Beide percentages zijn toegenomen sinds 1 januari 2012, met respectievelijk 9 en 13 procentpunt. Het absolute aantal jongeren dat met 2 ouders samenleeft is gelijk gebleven en het aantal dat met één ouder samenwoont is licht gestegen. 9 procent van de jongeren was alleenstaand. Dat is een afname van 14 procentpunt ten opzichte van 2012. Dit is grotendeels veroorzaakt door opschoningen van de bevolkingsadministratie die tussen 2012 en 2020 hebben plaatsgevonden, waarbij studenten afkomstig uit Noord-Amerika die het eiland inmiddels hebben verlaten zijn uitgeschreven.

9.3 Emigratie van jongeren in 2020

De gevolgen van de coronapandemie zijn goed zichtbaar in het gedaalde aantal jongvolwassen (18–24 jaar) emigranten in 2020. Er vertrokken minder jongvolwassenen naar een van de andere landen binnen het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden (Curaçao, Aruba en Sint Maarten, in de grafieken afgekort als CAS). Vanuit Bonaire en Saba vertrokken in 2020 ook minder mensen naar Europees Nederland. Het gaat hier vaak om jongvolwassenen die voor hun opleiding naar Europees Nederland vertrekken en naderhand weer naar éen van de Caribische eilanden van het Koninkrijk der Nederlanden terugkeren. Op Saba betreft het ook emigratie van naar de VS en naar Canada terugkerende studenten van de Saba University School of Medicine.

De immigratie van jongvolwassenen laat een wisselend beeld zien. Op Bonaire vestigden zich vanuit Curaçao het afgelopen jaar anderhalf keer zoveel jongvolwassenen als in de voorgaande vijf jaar. Sinds 2017 is emigratie naar Curaçao gehalveerd. Vanuit Europees Nederland was de instroom van migranten in 2020 hoger dan gemiddeld in de vijf jaren ervoor. Die laatste groep betreft grotendeels in Europees Nederland geboren personen. De instroom uit andere landen was lager dan in de jaren ervoor.

De instroom vanuit Noord-Amerika op Saba is sterk teruggelopen. De voornaamste reden daarvoor is dat de Saba University School of Medicine in 2020 alleen online lessen aanbood, waardoor aanzienlijk minder studenten dan in andere jaren uit de Verenigde Staten en Canada naar Saba kwamen.

De immigratie van jongvolwassenen op Sint Eustatius is met ruim een derde afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. De daling van de immigratie is breed gespreid over een aantal landen, maar er kwamen vooral minder migranten uit Europees Nederland en de Dominicaanse Republiek.

9.4 Geboorten in 2020

Op Bonaire en Sint Eustatius vallen in 2020 de hogere geboortecijfers op. Naar de reden hiervan is geen onderzoek gedaan. Wel hebben vrouwen die gingen bevallen vanwege coronamaatregelen meer dan in andere jaren hun kind op Bonaire of Sint Eustatius zelf gekregen.

In 2020 zijn op Bonaire 228 kinderen geboren, tegen gemiddeld 192 in de jaren 2015 tot en met 2019. Vooral meer vrouwen van 25 jaar en ouder kregen een kind. Onder de 20- tot 25‑jarigen nam het aantal geboorten af.

Het aantal geboorten op Sint Eustatius was hoog vergeleken met voorgaande jaren: 50 in 2020 tegen 30 in 2019 en gemiddeld 31 in de periode 2016 tot en met 2019. Dit komt doordat dertigers op Sint Eustatius meer kinderen hebben gekregen. Op Saba werden 11 kinderen geboren, net zo veel als in 2019, maar minder dan het gemiddelde van 2015 tot en met 2019.

9.5 Onderwijsniveau en arbeidsdeelname

Helft jongeren in Caribisch Nederland volgt opleiding

In 2020 had van de in Caribisch Nederland wonende jongeren van 15 tot 25 jaar 54 procent een laag, 40 procent een middelbaar en 5 procent een hoog onderwijsniveau. Het onderwijsniveau verschilde per eiland. Op Sint Eustatius was de groep jongeren met een laag onderwijsniveau (82 procent) naar verhouding het grootst, op Bonaire het percentage middelbaar opgeleiden (45 procent). Het percentage hoogopgeleiden op Saba was met 22 procent relatief hoog, dit komt omdat op Saba een medische universiteit is gevestigd.

Veel jongeren in deze leeftijdsgroep volgen nog een opleiding en zullen nog een diploma op een hoger niveau halen. Op alle drie de eilanden volgde in 2020 ongeveer de helft van de jongeren op de eilanden een opleiding.

Bijna helft vo- en mbo-scholieren Bonaire en Saba wil vervolgopleiding doen

Na het behalen van hun diploma wil bijna de helft van de 11- tot 18-jarige scholieren op Bonaire (46 procent) en Saba (48 procent) in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs nog een opleiding volgen. Een kleiner deel wil werken of een eigen bedrijf starten.noot1

De leerlingen zien hun toekomst niet per se op Bonaire of Saba. Na hun opleiding wil 37 procent van de leerlingen op Bonaire het liefst naar Nederland en 22 procent naar de Verenigde Staten; 17 procent blijft liever op Bonaire. Van de scholieren op Saba wil 9 procent op het eiland blijven, 34 procent wil naar Nederland en 29 procent naar de VS.

4 op 10 jongeren in Caribisch Nederland werkte in 2020

Veel jongeren in Europees Nederland hebben naast hun studie een bijbaan. Jongeren in Caribisch Nederland hebben minder vaak een bijbaan dan jongeren in Europees Nederland. Een groot deel van de jongeren in Caribisch Nederland was in 2020 niet aan het werk en geeft het volgen van een opleiding of studie als reden om niet te kunnen werken. Van de jongeren van 15 tot 25 jaar had 41,3 procent in 2020 wel betaald werk. De arbeids­participatie was met 42,7 procent het hoogst op Bonaire, gevolgd door Saba (41,7 procent) en Sint Eustatius (32,1 procent). Van de jongeren die werkten, wilde het grootste deel meer uren werken.

Van de werkzame jongeren van 15 tot 25 jaar in Caribisch Nederland had 72 procent een voltijdbaan, 23 procent een grote deeltijdbaan van 20 tot 35 uur en 5 procent een kleinere deeltijdbaan van minder dan 20 uur per week. Iets meer dan de helft (51 procent) had een tijdelijk dienstverband, 45 procent werkte in een vast dienstverband en 5 procent als zelfstandige. Vanwege te kleine aantallen is deze informatie niet voor alle eilanden afzonderlijk beschikbaar.

9.6 Begrippen

Beroepsbevolking

Personen:

  • die betaald werk hebben (werkzame beroepsbevolking), of
  • die geen betaald werk hebben, recent naar betaald werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (werkloze beroepsbevolking).

Deze definitie heeft betrekking op personen die in Caribisch Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur.

Caribisch Nederland

De benaming van de Nederlandse eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius.

CAS

Curaçao, Aruba en Sint Maarten.

Emigratie

Verhuizing van personen naar het buitenland.

Europees Nederland

Het Europese deel van Nederland is een aanduiding die wordt gebruikt voor het deel van Nederland dat in Europa is gelegen. Dit ter onderscheiding van Caribisch Nederland dat in het Caribisch gebied ligt.

Geboorteland

Het land waar iemand geboren is.

Huishouden

Particulier of institutioneel huishouden.

Huishoudinkomen (laag/hoog huishoudinkomen zoals in dit hoofdstuk gebruikt)

Het betreft het huishoudinkomen van het huishouden waar de jongvolwassene toe behoorde voordat Caribisch Nederland voor Europees Nederland werd verruild. De grens tussen een laag en een hoog inkomen ligt voor Bonaire op 16 duizend US dollar en voor Saba en Sint Eustatius op 18 duizend US dollar.

Institutioneel huishouden

Eén of meer personen die samen een woonruimte bewonen en daar bedrijfsmatig worden voorzien in dagelijkse levensbehoeften. Ook de huisvesting vindt bedrijfsmatig plaats. Het gaat om personen in instellingen zoals verpleeg-, verzorgings- en kindertehuizen, gezinsvervangende tehuizen, revalidatiecentra en penitentiaire inrichtingen, die daar in principe voor langere tijd (zullen) verblijven.

Nettoarbeidsparticipatie

Het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de bevolking (beroeps- en niet-beroepsbevolking). Deze definitie heeft betrekking op personen die in Caribisch Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking).

Niet-beroepsbevolking

Personen zonder betaald werk, die niet recent naar werk hebben gezocht of daarvoor niet direct beschikbaar zijn. Deze definitie heeft betrekking op personen die in Caribisch Nederland wonen (exclusief de institutionele bevolking). Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur.

Onderwijsniveau

De plaats in de indeling van opleidingen naar niveau volgens de Standaard Onderwijsindeling 2016 (SOI 2016) van het CBS. Dit niveau wordt bepaald door de minimale onderwijsloopbaan die nodig is om de opleiding met succes te kunnen volgen, de duur van de opleiding en de toegang die de opleiding biedt aan vervolgonderwijs.

Overig lid van een huishouden

Een persoon die anders dan als partner, ouder in een eenouderhuishouden of als thuiswonend kind deel uitmaakt van een particulier huishouden. Te denken valt aan ouder(s) van de referentiegroepen, broer(s) of zus(sen) van de referentiepersoon of anderszins met het huishouden verbonden personen.

Particulier huishouden

Eén of meer personen die samen een woonruimte bewonen en zichzelf niet-bedrijfsmatig voorzien van de dagelijkse behoeften

Tijdelijk dienstverband

Een werknemer met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Als een persoon meer dan één baan of werkkring heeft, dan wordt uitgegaan van de baan of werkkring waaraan de meeste tijd wordt besteed.

Vast dienstverband

Een werknemer met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Als een persoon meer dan één baan of werkkring heeft, dan wordt uitgegaan van de baan of werkkring waaraan de meeste tijd wordt besteed.

Voormalige Nederlandse Antillen en Aruba

De voormalig Nederlandse Antillen en Aruba bestaan uit de eilanden Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten. Op 1 januari 1986 werd Aruba afgescheiden van de Nederlandse Antillen. Sinds die datum is Aruba een autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Vanaf 10 oktober 2010 zijn de Nederlandse Antillen ontbonden. Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat sindsdien uit vier landen: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. De openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba, ook wel Caribisch Nederland, functioneren als bijzondere gemeente van Nederland.

9.7 Meer informatie en literatuur

Meer informatie

Cijfers over jongeren in huishoudens in Caribisch Nederland naar leeftijd zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over de stand van de bevolking op 1 januari in Caribisch Nederland zijn te vinden op StatLine.

Cijfers over de bevolkingsontwikkeling van jongeren op Caribisch Nederland zijn te vinden op StatLine.

Cijfers over huishoudens in Caribisch Nederland zijn te vinden in de volgende maatwerktabellen.

Cijfers over schoolbeleving en toekomstplannen van scholieren in het vo en mbo op Bonaire en Saba zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over de arbeidsdeelname van jongeren in Caribisch Nederland zijn te vinden op Jeugdmonitor StatLine.

Cijfers over de binding met de arbeidsmarkt van jongeren in Caribisch Nederland zijn te vinden op Statline.

Literatuur

CBS (18 maart 2020). Van Caribisch Nederland naar Europees Nederland voor studie. CBS Nieuwsbericht.

CBS (12 mei 2020). In 2020 meer kinderen geboren in Caribisch Nederland. CBS Nieuwsbericht.