Geschreven door John Samson

DEN HAAG – De Nationale Ombudsman gaat in 2019 fors meer onderzoek doen naar het functioneren van de overheid op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. Onder andere naar de politie, de immigratiedienst en de armoede.

Het onderzoek naar armoede op de eilanden is opmerkelijk, omdat er al verschillende rapporten liggen van onder andere Unicef, Regioned en Nibud. Ondanks al deze rapporten slaagt het kabinet er niet in om het zogeheten sociaal minimum vast te stellen voor Bonaire, Saba en Sint-Eustatius.

Volgens ombudsman Reinier van Zutphen komt zijn onderzoek met ‘oplossingen’ voor Den Haag, zodat gezinnen en kinderen ‘uit de armoede worden getrokken’. Praktische oplossingen hebben volgens Van Zutphen meer prioriteit dan een bedrag vaststellen dat iemand minimaal nodig heeft om van te kunnen leven.

“Ik wil weten of er voorzieningen zijn op de eilanden zoals we ze in Nederland kennen en of mensen uit de schulden worden geholpen”, zegt Van Zutphen. Ook bij de Belastingdienst zal worden gekeken of er voldoende rekening wordt gehouden met mensen die in de schulden zitten.

Politie onder de loep
Ook andere overheidsinstanties zullen onderzocht worden. Zo komt er ook een onderzoek naar het functioneren van de politie op Bonaire, Saba en Sint-Eustatius. Van Zutphen wil weten of politieagenten ‘gevoelig genoeg zijn’ voor klachten van burgers. “Er zijn een aantal problemen op de eilanden, zoals huiselijk geweld, die echt aanpak moet krijgen.”

Over de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) op de eilanden verschijnt begin 2019 een onderzoeksrapport.

‘Soms voel ik me zelf een Bonairiaan’
Als het gaat om de behandeling van klachten, is Van Zutphen ‘hoopvol’ over de houding van lokale ambtenaren. “Met name bij de openbare lichamen vond ik dat er nog wat aan de service, de burger-vriendelijkheid en de snelheid wat kon veranderen. Soms voel ik me zelf een Bonairiaan, want ik krijg ook geen antwoorden. Maar ik zie daar langzamerhand een kentering komen.”

Nu nog ‘de bazen’ (de eilandraadsleden, de bestuurders en topambtenaren), vindt Van Zutphen. Volgend jaar houdt de Ombudsman daarom een speciale training in de hoop dat ‘degene die voor het zeggen hebben’ gaan zorgen dat klachten beter worden behandeld.

Meer geld voor klachten en onderzoek
In tegenstelling tot het vorige kabinet in Nederland, heeft de Nationale Ombudsman en Kinderombudsman van het huidige kabinet Rutte-III meer geld gekregen voor de Caribische ‘gemeenten’. Daardoor kunnen er fors meer spreekuren en onderzoek gedaan worden naar klachten die inwoners hebben over het functioneren van overheidsinstanties.

Onder het vorig kabinet met minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) kwam dat extra geld er niet. “Ik zei toen: ik heb echt iets meer geld nodig om mijn werk op de eilanden goed te kunnen doen. Dat kreeg ik toen niet.”